ثفل (مفردات‌نهج‌البلاغه)ثُفْل (به ضم ثاء) یا ثُفال (بر وزن غراب) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای سنگ زیرین آسیا، که حضرت علی (علیه‌السلام) هنگام فراخواندن یاران خود به جنگ و فتنه بنی امیّه، از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیثُفْل (به ضم ثاء) یا ثُفال (بر وزن غراب) به معنای سنگ زیرین آسیا آمده است. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) هنگامی که یاران خود به جنگ فراخواندند، گروهی گفتند: یا امیرالمؤمنین اگر خودتان در جنگ شرکت کنید ما هم خواهیم آمد، آن حضرت (علیه‌السلام) در پاسخ فرمودند: «افی مثل هذا ینبغی لی ان اخرج ... و انما انا قطب الرّحی تدور علیّ و انا بمکانی فاذا فارقته استحار مدارها و اضطرب ثفالها؛ آیا در چنین جنگی باید من بروم ... من مانند محور آسیا هستم، آن بر دور من می‌چرخد؛ اگر از آن کنار روم مدارش متزلزل می‌شود و سنگ زیرین آن از جای حرکت می‌کند.» همچنین امام (علیه‌السلام) ضمن اشاره به فتنه بنی امیه، فرموده است: «فلا یبقی یومئذ منکم الا ثفالة کثفالة القدر او نفاضة کنفاضة العکم؛ در آن فتنه نمی‌ماند از شما مگر مانند ته مانده دیگ یا ریزه‌های کیسه‌ای که با تکان دادن می‌ریزد.» واژه «ثُفاله» (به ضم ثاء) به معنای ته مانده دیگ است. واژه «عکم» ظرفی است که زن ذخیره خویش را در آن می‌گذارد. دیدگاه محمد عبده در خصوص این بیان اخیر، این است که: «فقط اراذل و اوباش شما می‌ماند.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ثفل»، ص۱۸۵. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|